http://vefblod.visir.is/index.php?s=4110&p=94235
Vonin er allt sem við eigum
Þeir sem eru löngu búnir að missa þráðinn í því sem kallast ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs ættu að fá sér friðsæla göngu út í bókabúð og ná sér í skáldsöguna Morgnar í Jenín. Hún er þörf áminning um hryllinginn sem Palestínumenn hafa búið við, kynslóð fram af kynslóð. Hólmfríður Helga Sigurðardóttir hitti höfund bókarinnar, baráttukonuna Susan Abulhawa, í vikunni.
Bókmenntir eru mikilvægur hluti andstöðunnar við ríkjandi hugmyndir. Palestínumönnum er svo ranglega lýst í vestrænum fjölmiðlum að fólk er hætt að líta á þá sem manneskjur.
Bókmenntir eru mikilvægur hluti andstöðunnar við ríkjandi hugmyndir. Palestínumönnum er svo ranglega lýst í vestrænum fjölmiðlum að fólk er hætt að líta á þá sem manneskjur. Ímynd fólks af Palestínumönnum er að þeir séu brjálaðir og ofstækisfullir. Bókmenntir búa yfir þeim töfrum að geta dregið hið mannlega fram í fólki. Með þeim er hægt að sýna fegurð fólks og menningar þess. Það er vegna þessa að bókmenntir eru öflugt mótstöðuafl. Það er erfiðara fyrir fólk að láta sér standa á sama um þig ef það skilur að þú ert manneskja." Þannig lýsir hin palestínska Susan Abulhawa, höfundur bókarinnar Morgnar í Jenín sem nýverið kom út í íslenskri þýðingu, ástæðu þess að hún hefur pennann að vopni.
Í Morgnum í Jenín rekur hver tragedían aðra. Atburðirnir sem lýst er í bókinni hafa allir átt sér stað og fjöldi fjölskyldna hefur mætt sömu skelfilegu örlögunum og sögupersónur hennar. Við lesturinn er erfitt að ímynda sér að Palestínumenn geti enn þá borið von í brjósti um betra líf. "Þetta er bara raunveruleikinn sem þetta fólk býr við. En bókin er líka full af ást og að lokum er það ástin sem bjargar aðalpersónum hennar. Ástin og vonin er það sem hefur hjálpað þeim að þola við. Vonin er eina leiðin til að halda lífi við svona aðstæður. Ef fólk missir vonina veslast það upp og deyr."
Berst fyrir betra lífi
Undanfarin ár hefur Susan helgað lífi sínu baráttunni fyrir Palestínu. Hún er meðal annars ein af upphafsmönnum verkefnisins Play-grounds for Palestine, sem byggir leikvelli fyrir börn á Vesturbakkanum, á Gasa og í flóttamannabúðum. Hún fer reglulega til Palestínu og þekkir vel þær aðstæður sem fólkið býr við. "Ég get ekki nægilega vel lýst því hvað aðstæður þarna eru hryllilegar. Enginn ætti að þurfa að lifa svona. Fólk þarf að fara í gegnum eftirlitsstöðvar oft á dag til að komast ferða sinna og er fullkomlega upp á náð og miskunn átján ára hermanns komið, sem er ef til vill ekki í góðu skapi. Ég mun aldrei skilja viðbrögð alþjóðasamfélagsins og leiðtoga sem enn eru að rökræða þessi mál fram og aftur. Þetta er svo sáraeinfalt. Ísrael hefur engan rétt á að neita fólki um mat, að ganga í skóla, byggja spítala eða veiða í hafinu. Eini tilgangur Ísraelsmanna með þessu er að tortíma palestínsku samfélagi."
Byggt á eigin lífi
Morgnar í Jenín er skáldsaga en vissir hlutar hennar vísa í líf Susan sjálfrar. Sem barn dvaldi hún á munaðarleysingjaheimili í Jerúsalem, alveg eins og ein af aðalsöguhetjum bókarinnar. Foreldrar hennar voru flóttamenn frá því í stríðinu árið 1967 en hún fæddist í fátækt í Kúveit. Hún bjó ekki hjá foreldrum sínum sem barn, vegna erfiðra aðstæðna hjá þeim, heldur hjá fjölskyldumeðlimum. Þegar hún var þrettán ára flutti hún til Bandaríkjanna en þangað var faðir hennar kominn. Faðir hennar staldraði ekki lengi við í Bandaríkjunum og frændi hennar, eini ættingi hennar þar, féll frá skömmu síðar. Hún var því alein í Bandaríkjunum strax á unglingsárum og var í fóstri þar til hún var nógu gömul til að sjá um sig sjálf.
Jenín breytti lífinu
Susan lærði líffærði og var við störf hjá lyfjafyrirtæki í Bandaríkjunum þegar fréttir bárust af fjöldamorðum í Jenín árið 2002. Þá fann hún sig knúna til að fara til Palestínu. "Það sem ég varð vitni að þar breytti lífi mínu. Þegar ég sneri aftur í lyfjafyrirtækið, eftir að hafa verið að grafa lík upp úr rústum, sló það mig svo sterkt að aðaláhyggjuefni hálaunaðra samstarfsmanna minna var að það stæði til að minnka við þá bónusgreiðslurnar. Þá sá ég að ég gat ekki verið þarna lengur. Guð var mér góður því stuttu seinna missti ég vinnuna," rifjar Susan upp og hlær. "Það var gott fyrir mig því ég var einstæð móðir og hefði ekki haft hugrekki til að hætta sjálf í vinnunni. Næsta dag lá ég í rúminu, grét allan daginn, og byrjaði að skrifa fyrsta kaflann í bókinni."
Það gekk ekki þrautalaust fyrir sig að fá útgefanda að bókinni. Susan var óþekktur höfundur og ekki hjálpaði þjóðernið eða umfjöllunarefnið til. Að lokum fann hún lítið útgáfufélag en vissi ekki að það var í fjárhagserfiðleikum. Þegar tíminn var kominn til að gefa bókina út var fyrirtækið farið á hausinn. Í millitíðinni hafði bókin hins vegar verið gefin út á frönsku. Í gegnum útgáfufélagið þar komst Susan á mála hjá breska útgáfufélaginu Bloomsbury og bókin var í kjölfarið gefin út á tuttugu tungumálum, þar á meðal íslensku. Í gegnum Bloomsbury í Bretlandi var bókin svo gefin út hjá Bloomsbury í Bandaríkjunum.
Ópólitísk í fyrstu
Á fyrstu fullorðinsárum sínum lét Susan sig pólitík lítið varða og féll ágætlega að bandarísku samfélagi. Það var ekki fyrr en hún fór að skrifa pólitískar greinar í blöð, komin á fertugsaldur, að hún fór að finna fyrir því að sumir litu hana tortryggnisaugum. "Þegar ég varð pólitískari og fór að láta í mér heyra fóru margir að líta mig hornauga. Og eftir 11. september hættu margir að tala við mig - það varð til bylgja af hatri á öllu arabísku. En það voru líka mótviðbrögð við þessu frá öðrum Bandaríkjamönnum. Yfirleitt eru Bandaríkjamenn góðar manneskjur, en þeir eru mjög barnalegir og hafa lítinn skilning á umheiminum. Í Evrópu finnst mér meiri skilningur - að minnsta kosti skilningur á því að Evrópa sé ekki endilega miðpunktur alheimsins."
Von um frið
Susan ber þá von í brjósti að einhvern tímann muni ríkja friður á milli Ísraelsmanna og Palestínumanna. "Hvort sem útkoman verður eitt, tvö eða tíu aðskilin ríki er mikilvægt að undir engum kringumstæðum verði mannslífið mælt eftir húðlit eða þjóðerni. Palestínumenn eiga að búa við grundvallarmannréttindi. Heimurinn þarf á að horfast í augu við það óréttlæti sem hefur verið látið ganga yfir Palestínumenn og biðjast afsökunar á því."
En hefur hún raunverulega trú á að Ísraelsmenn og Palestínumenn geti lifað friðsamlega á sama landi? "Sögulega er Palestína land margra þjóðerna og trúarbragða. Þannig á það að vera. Sagan sýnir að það er hægt að koma réttlæti á, án þess að þeir kúguðu snúi sér strax við og reyni að útrýma fyrrum kúgurum sínum, eins og margir virðast óttast. Sjáðu bara Suður-Afríku og réttindabarátta svartra í Bandaríkjunum. Það er engin ástæða til að ætla að þetta verði öðruvísi í Palestínu. Það var ekki byggt á neinu jafnræði, þegar fólkið sem lifði af helförina sneri sér við og fór sjálft fremja hræðilega glæpi á fólkinu sem fyrir var. Með því að veita Palestínumönnum sömu réttindi og Ísraelsmönnum er ekki verið að veita þeim nein völd yfir þeim. Palestínumenn vilja ekki lifa í hefnd eða við stöðugt ofbeldi. Þeir eru bara fólk sem vill fá að lifa sínu lífi með reisn."
No comments:
Post a Comment